Rys Historyczny

     
        Większość utrwalonych nazw krain na Śląsku, a przede wszystkim prowincji historycznych pochodzi z okresu rozbicia dzielnicowego. Jawor i okolice, jako część Dolnego Śląska, w swych burzliwych dziejach był częścią terytorium państwa polskiego, czeskiego, austriackiego, pruskiego i niemieckiego.

        Lokalizacja Jawora oraz wielu osad w jego okolicy przypada na okres panowania Bolesława Rogatki. Twórcą regionu jest Bolko I Jaworski oraz jego następcy: Henryk oraz Bolko II. Rejon jaworski może się także poszczycić swoją odrębnością jeżeli chodzi o organizm państwowy. Tworząc Księstwo Świdnicko – Jaworskie był niemal suwerenny.

 

        Pod koniec XIV wieku księstwo jaworskie liczyło 3200 km2 dzieląc się na dystrykty: jaworski, lwówecki, jeleniogórski i bolesławiecki.

        Po przejściu Śląska we władanie Prus w 1741 roku Fryderyk II zapowiedział stworzenie na terenie Śląska dużych powiatów. W 1815 r. przeprowadzono reformę administracyjną, której skutkiem było utworzenie niezależnych powiatów jaworskiego i bolkowskiego.

 

Rys. 1 Panorama Jawora z 1562 r. wg przedstawienia z epitafium Rühnbaumów ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Jaworze.

 

Rys. 2 Panorama Jawora od strony północnej, miedzioryt, poł. XVIIIw., ze zbiorów Muzeum regionalnego w Jaworze.

       W okresie międzywojennym nastąpiło połączenie tych dwóch jednostek, co zwiększyło dwukrotnie obszar powiatu do przeszło 640 km2. Koniec II wojny światowej przyniósł ponowną zmianę przynależności państwowej powiatu jaworskiego. Utrwalono stolicę powiatu w Jaworze.


        W marcu 1950 r. zlikwidowano powojenną namiastkę samorządów gminnych oraz urzędów wojewodów, starostów i wójtów. Wprowadzono rady narodowe jako tzw. jednolite organy władzy państwowej oraz nowy podział na województwa, powiaty i gromady. Jawor stał się siedzibą oddzielnych miejskiej i powiatowej rady narodowej.


       W latach 1950-1954 południowa część powiatu jaworskiego z Marciszowem, Gostkowem i Domanowem przyłączona została do powiatu kamiennogórskiego. Do powiatu jaworskiego przyłączono natomiast wieś Kondratów. 


       Po tych korektach granic powierzchnia powiatu jaworskiego wynosiła 585 km2. Reforma administracyjna kraju w 1975 roku wprowadziła nowy dwustopniowy podział terytorialny. Zlikwidowano powiaty. Dolny Śląsk podzielono na cztery nowe województwa: jeleniogórskie, legnickie, wałbrzyskie i wrocławskie. Teren powiatu podzielony został pomiędzy trzy nowe województwa: gminę Dobromierz włączono do wałbrzyskiego, miasto i gminę Bolków do jeleniogórskiego, pozostałą część do legnickiego. Granice powiatu powstałego 1 stycznia 1999 r. uległy znacznym zmianom w stosunku do stanu z 31. 05. 1975 r. Dołączono gminę Wądroże Wielkie, nie włączając gminy Dobromierz.

Wytworzył:
Udostępnił:
Staniec Agnieszka
(2006-03-09 11:15:09)
Ostatnio zmodyfikował:
Wasiluk Konrad
(2019-04-29 12:29:24)